သင့်အကောင့်၏လုံခြုံရေးမှာရွှေဘဏ်၏ဦးစားပေးကိစ္စရပ်ဖြစ်ပါသည်။အောက်ပါအချက်အလက်များကိုလိုက်နာပေးခြင်းဖြင့် အကောင့်လုံခြုံမှုရှိစေရန် ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါသည်။
• Strong Password များကိုသာ အသုံးပြုပါ
Uppercase များ ၊ lowercase များ ၊ စာလုံးများ ၊ နံပါတ်များ နှင့် special characters များရောထွေးပါ၀င်သော ခက်ခဲသော Password များကိုသာ အသုံးပြုပါ။ ခန့်မှန်းရလွယ်ကူသော Password များကိုအသုံးပြုခြင်းရှောင်ကျဥ်ပါ။ (ဥပမာ- မိမိအမည်၊ မွေးနေ့)
• Password များကို ပုံမှန်ချိန်းပေးပါ
အနည်းဆုံး ၆ လ တစ်ကြိမ်ခန့် Password ချိန်းပေးရန်နှင့် သုံးဖူးသော Password အဟောင်းများ ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းမပြုရန်။
• Two-Factor Authentication (2FA) အသုံးပြုပါ
လုံခြုံရေးတိုးမြှင့်အသုံးပြုရန် မိမိ၏ဘဏ်အကောင့်တွင် one-time password (OTP) ဖြင့်ချိတ်ဆက်အသုံးပြုပါ။
• သင့်အကောင့်အား ပုံမှန်စစ်ဆေးပါ
သင်၏ဘဏ်အကောင့် statement များနှင့် transaction history များကို ပုံမှန်စစ်ဆေးပါ။ မသင်္ကာဖွယ်ရာများတွေ့ရှိပါက ဘဏ်အားချက်ချင်းအကြောင်းကြားပါ။
Online banking အသုံးပြုရာတွင်အောက်ပါအချက်များကို လိုက်နာပေးခြင်းဖြင့် လုံခြုံရေးတိုးမြှင့်နိုင်ပါသည်။
• လုံခြုံစိတ်ချရသော အင်တာနက်ဖြင့်သာ အသုံးပြုခြင်း
လုံခြုံစိတ်ချရသော အင်တာနက်ဖြင့်သာ online banking ကိုအသုံးပြုပါ။ အများသုံး ကွန်ပျူတာများ၊ အများသုံး၀ိုင်ဖိုင်များဖြင့် အသုံးပြုခြင်းကိုရှောင်ကျဥ်ပါ။
• မ၀င်ရောက်ခင် ၀က်ဆိုဒ်ကို စစ်ဆေးပါ
မိမိ၀င်ရောက်နေသော ၀က်ဆိုဒ်သည် ရွှေဘဏ်၏တရား၀င် ၀က်ဆိုဒ် ဟုတ်မဟုတ်၊ URL Link တွင် “https” ပါမပါ၊ Browser ၏ address bar တွင် သော့ခတ်ထားသော လုံခြုံရေးအမှတ်တံဆိပ် (padlock) ပါမပါ စစ်ဆေး အတည်ပြုပြီးမှသာ ၀င်ရောက်အသုံးပြုပါ။
• Phishing အတုအယောင်တိုက်ခိုက်မှုများကို သတိပြုပါ
မသင်္ကာဖွယ်ရာအီးမေးလ်များ၊ မက်စေ့များ ကို မည်သည့်အခါမှ တိုက်ရိုက်ဖွင့်ဖတ်ကြည့်ခြင်း မပြုပါနှင့်။ ဘဏ်အကောင့်အချက်အလက်များ တောင်းခံနေပါက အလွယ်တကူမပေးပါနှင့်။ ဘဏ်၀က်ဆိုဒ်သို့ သွားရောက်လိုသည့်အခါ Browser address bar တွင် URL Link အပြည့်အစုံကိုသာ ရိုက်ထည့်ပါ။
• အသုံးပြုပြီးတိုင်း Log Out ပြုလုပ်ပါ
သင်၏ Online banking account အား အသုံးပြုပြီးတိုင်း Log Out ထွက်ထားပါ။ အထူသဖြင့် အများဖြင့် မျှဝေသုံးစွဲရသော စက်များတွင် ပိုမိုသတိပြုပါ။
Mobile Banking လုံခြုံရေးအတွက် အောက်ပါ အကြံပြုချက်များအား လိုက်နာပေးပါ။
• Software ပုံမှန် Update ပြုလုပ်ပေးပါ
သင်၏ဖုန်း Operating System နှင့်တကွ ဘဏ်၏ application အား အမြဲ Up-to-date ဖြစ်နေစေရန် Update ပြုလုပ်ပါ။
• ခန့်မှန်းရန် ခက်ခဲသော၊ မလွယ်ကူသော Screen Lock ထားပါ
ခန့်မှန်းရန်ခက်ခဲသော PINs များ၊ patterns များ၊ fingerprints နှင့် facial recognition ကဲ့သို့ biometric authentication များအသုံးပြုပါ။
• Application များအား ယုံကြည်စိတ်ချရသော Source မှသာ Install ပြုလုပ်ပါ
Google Play Store နှင့် Apple App Store ကဲ့သို့ တရား၀င် Source များမှသာ application များကို Install ပြုလုပ်ပါ။ အခြားသော third-party app stores များကို ရှောင်ကျဥ်ပါ။
• App Permissions များကို စစ်ဆေးပါ
App များ၏ Permission များကို ပုံမှန် စစ်ဆေးပါ။ မလိုအပ်သော Permission များ ပိုမိုပေးထားခြင်း သတိပြုပါ။
•မသင်္ကာဖွယ်ရာ ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုများ သတိပြုပါ
လိမ်လည်သူများမှ ဘဏ်၀န်ထမ်း အယောင်ဆောင်၍ ဖုန်းခေါ်ဆိုနိုင်ပါသည်။ အချိန်မရွေး ဘဏ်နှင့် တိုက်ရိုက်ဖုန်းခေါ်ဆိုပြီး အတည်ပြုနိုင်ပါသည်။
မသမာသူ လူလိမ်များသည် နည်းလမ်းပေါင်းစုံ အသုံးပြု၍ ဘဏ်အသုံးပြုသူများထံ ငွေကြေးနှင့် ငွေကြေးဆိုင်ရာအချက်အလက်များ လိမ်လည်လှည့်ဖြားရယူရန် ကြိုးပမ်းနိုင်ပါသည်။
• Social Engineering လှည့်ဖြားမှုများ
မသာမာသူများသာ် ရွှေဘဏ်၀န်ထမ်းအယောင်ဆောင်၍ ငွေကြေးနှင့် ငွေကြေးဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ လိမ်လည်လှည့်ဖြားရယူရန် ကြိုးပမ်းနိုင်ပါသည်။ သတိပြုရန်မှာ ရွှေဘဏ်၀န်ထမ်းများသည် မည်သည့်အခါမှ PIN များ Password နှင့် OTP များတောင်းယူမည်မဟုတ်ပါ။
• Remote Access Scams
မသမာသူများသည် AnyDesk နှင့် TeamViewer ကဲ့သို့ Remote Login ၀င်ရောက်နိုင်သည့် Software များ Install ပြုလုပ်ခိုင်းတတ်ပါသည်။ Remote Access ရရှိသွားပါက မိမိ Device အတွင်းမှ ငွေကြေးနှင့် ငွေကြေးဆိုင်ရာအချက်အလက်များခိုးယူသွားနိုင်ပါသည်။
• မက်လုံးပေး ချေးငွေကြော်ငြာ အတုများ
Social Media များပေါ်တွင် မက်လုံးပေး၍ ချေးငွေ ကြော်ငြာအတုများတင်တတ်ကြပါသည်။ ရွှေဘဏ်၏ တရား၀င် Website နှင့် Official Channel များမှ ကြော်ငြာများနှင့် ကြေငြာချက်များကိုသာ အတည်ယူပါ။
• Online Shopping Scams:
ယုံကြည်စိတ်ချရသော e-Commerce နှင့် Online Shopping website များမှသာ ၀ယ်ယူပါ။ စိတ်မချရသော၊ မသိသော သူစိမ်းများထံ ငွေလွှဲပြီး ပစ္စည်းများ ၀ယ်ယူခြင်းရှောင်ကျဥ်ပါ။
မှတ်သားရန်နှင့် ဆောင်ရွက်ရန်အချက်များ
ATM စက်များအသုံးပြုရာတွင် အောက်ပါအချက်များကို လိုက်နာပေးပါ။
• PIN နံပါတ်အား အခြားသူမမြင်ပါစေနှင့်
ATM စက်တွင် လုံခြုံရေး PIN ရိုက်ထည့်သည့်အခါ တစ်ပါးသူမမြင်စေရန် မိမိခန္ဒာကိုယ်ဖြင့် ကွယ်ကာခြင်း၊ လက်ဖြင့် ကွယ်ခြင်းများပြုလုပ်ပါ။
• ပတ်၀န်းကျင် အခြေအနေကြည့်ပါ
ဘေးပတ်၀န်းကျင်အား သတိရှိပါ။ ငွေသားထုတ်ယူရန် လုပ်ဆောင်နေစဥ် တစ်ပါးသူတစ်ဦးသည် မသင်္ကာဖွယ်ရာ မိမိအနား တိုးကပ်နေလျှင် ငွေဆက်လက်ထုတ်ယူခြင်းမပြုပဲ လုံခြုံစိတ်ချရသည့် အကွာအဝေးသို့ ထွက်သွားပါ။
• သူစိမ်းများ ကူညီပေးခြင်းကို လက်မခံပါနှင့်
ATM စက်တွင် ငွေသားထုတ်ယူနေစဥ် အခြားသူတစ်ဦးမှ ကူညီပေးရန် တောင်းဆိုလာလျှင် လက်မခံပါနှင့်။
• ATM Card အလွယ်တကူ ထားခဲ့ခြင်းမပြုရ
မိမိ၏ အိမ်၊ ရုံး၊ ကားပေါ်တွင် ATM ကတ်များ အလွယ်တကူ ထားခဲ့ခြင်းကို ရှောင်ရှားရမည်။
• ATM Card ဓာတ်ပုံအား မျှဝေခြင်းမပြုရ
မိမိ ATM Card ဓာတ်ပုံအား social media များ၊ မက်စေ့ပေးပို့ မျှဝေခြင်းမပြုရပါ။
• ဘဏ်အားချက်ချင်းဆက်သွယ်ပါ
သင်၏ ကဒ်ပျောက်ဆုံးခြင်း၊ ခိုးယူခံရခြင်းများ ဖြစ်ပွားပါက ဘဏ်သို့ ချက်ချင်းအကြောင်းကြားပါ။
Copyright © SHWE Bank 2024. All rights reserved.
